تغذیه کودک با شیر مادر یکی از مهم ترین عوامل در رشد و سلامت کودکان است. شیردهی نه تنها نیازهای غذایی کودک را برآورده می کند بلکه به مادر و نوزاد کمک می کند تا پیوندی عمیق و عاطفی برقرار کنند که در دیگر روش های تغذیه، از جمله شیر خشک، وجود ندارد. تحقیقی که توسط زهرا سیفی، جراح و متخصص زنان و زایمان، منتشر شده به بررسی جنبه های مختلف تغذیه کودک با شیر مادر می پردازد. این تحقیق نشان می دهد که شیر مادر نه تنها به لحاظ ترکیبات غذایی بلکه از نظر تأثیرات روانی و تقویت سیستم ایمنی کودک نیز مزایای منحصر به فردی دارد. در این مقاله از دکتر هاریکا بر اساس نکات مهم مطرح شده توسط این متخصص با هدف ارتقای آگاهی خانواده ها به مزایای شیر مادر برای تغذیه کودک پرداختیم.
تغذیه کودک با شیر مادر: یک غذای کامل برای نوزاد
تغذیه کودک با شیر مادر بهترین راه برای تأمین نیازهای غذایی نوزاد به ویژه در شش ماه اول زندگی است. شیر مادر شامل تمامی مواد مغذی ضروری است که برای رشد و نمو کودک مورد نیاز است. تحقیقات نشان داده اند که این شیر حاوی ترکیباتی است که در شیر خشک یافت نمی شوند. این ترکیبات شامل انواع ویتامین ها، پروتئین ها، چربی های سالم و به ویژه آنتی بادی ها هستند که نقش اساسی در تقویت سیستم ایمنی نوزاد ایفا می کنند.
از آنجایی که نوزادان در مراحل اولیه زندگی با تهدیدهای مختلف ویروسی و باکتریایی مواجه هستند، شیر مادر به عنوان یک سد دفاعی عمل می کند. آنتی بادی های موجود در شیر مادر به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک کرده و او را در برابر بیماری های عفونی و ویروسی ایمن تر می سازد. این ویژگی خاص در شیر خشک وجود ندارد و به همین دلیل کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، به طور قابل توجهی کمتر دچار بیماری های شایع دوران کودکی می شوند.
شیر مادر و تأثیر آن بر جلوگیری از چاقی کودک
یکی دیگر از مزایای تغذیه کودک با شیر مادر، جلوگیری از چاقی در دوران کودکی و نوجوانی است. طبق تحقیقات انجام شده، کودکانی که در سنین اولیه از شیر مادر تغذیه می کنند، به احتمال کمتری در آینده دچار چاقی می شوند. این موضوع به ترکیبات شیر مادر و همچنین به ساختار چربی های موجود در آن بازمی گردد که باعث تنظیم متابولیسم بدن نوزاد می شود. چاقی در کودکی می تواند زمینه ساز بروز بیماری های قلبی، دیابت نوع یک و مشکلات تنفسی مانند آسم در آینده باشد.
بنابراین، تغذیه کودک با شیر مادر نه تنها نیازهای آنی کودک را برآورده می کند بلکه می تواند تأثیرات مثبت و پایدار در سلامتی او داشته باشد. این موضوع نه تنها در سلامت جسمی بلکه در سلامت روانی کودک نیز تاثیرگذار است.
رابطه عاطفی میان مادر و کودک
یکی از مهم ترین ابعاد تغذیه کودک با شیر مادر، تقویت رابطه عاطفی بین مادر و کودک است. شیردهی فراتر از یک فرآیند غذایی ساده است و به یک ارتباط عاطفی عمیق تبدیل می شود. این ارتباط به دلیل نزدیکی فیزیکی، تماس پوستی و نگاه های پیوسته ای که در طول شیردهی بین مادر و نوزاد شکل می گیرد، حاصل می شود. این پیوند عاطفی به ایجاد احساس امنیت و آرامش در کودک کمک می کند و باعث می شود او حس محبت و مراقبت را تجربه کند.
به گفته متخصصین، شیر خشک از این جهت نمی تواند با شیر مادر رقابت کند؛ چرا که در شیر خشک فقط مواد غذایی برای کودک فراهم می شود و این فرآیند تعاملات عاطفی و فیزیکی که در شیردهی وجود دارد، اتفاق نمی افتد. به این ترتیب، کودکانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، به لحاظ عاطفی پیوندی عمیق تر و ایمن تر با مادر خود تجربه می کنند که در رشد شخصیتی و احساسی آن ها در آینده نیز تأثیرگذار است.
تغذیه کودک با شیر مادر و تقویت سیستم ایمنی
یکی دیگر از دلایل اصلی تاکید بر تغذیه کودک با شیر مادر، نقش آن در تقویت سیستم ایمنی نوزاد است. آنتی بادی های موجود در شیر مادر به عنوان یک دفاع طبیعی عمل کرده و به بدن کودک کمک می کنند تا با عفونت ها و ویروس های مضر مقابله کند. همچنین این آنتی بادی ها تا زمانی که سیستم ایمنی کودک به اندازه کافی بالغ نشده است، به عنوان یک سپر حفاظتی برای او عمل می کنند. این ویژگی خاص شیر مادر، در پیشگیری از بسیاری از بیماری های دوران کودکی موثر است.
کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن
تغذیه کودک با شیر مادر، علاوه بر فواید فوری برای سیستم ایمنی، می تواند نقش مؤثری در کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن در طول عمر کودک ایفا کند. تحقیقات نشان داده اند که شیر مادر با دارا بودن پروتئین ها، ویتامین ها و چربی های مفید، به طور طبیعی به تنظیم سیستم متابولیسم بدن نوزاد کمک می کند. به همین دلیل، کودکانی که از شیر مادر تغذیه می شوند، در آینده کمتر به بیماری های مزمن همچون دیابت نوع یک، فشار خون بالا و بیماری های قلبی دچار می شوند. این مزایا نه تنها به سلامت جسمی کودک کمک می کند، بلکه به کاهش هزینه های درمانی و مراقبتی خانواده ها و جامعه نیز منجر می شود.
تأثیر تغذیه کودک با شیر مادر بر سلامت مادر
مزایای شیر مادر تنها به سلامت نوزاد محدود نمی شود؛ مادران نیز از فواید شیردهی بهره مند می شوند. شیردهی می تواند به بازگشت سریع تر بدن مادر به حالت قبل از بارداری کمک کند، چرا که در این فرآیند انرژی بیشتری مصرف می شود و متابولیسم بدن افزایش می یابد. همچنین، شیردهی می تواند خطر ابتلا به برخی سرطان ها، از جمله سرطان سینه و تخمدان را کاهش دهد. علاوه بر این، مادرانی که شیردهی می کنند، از نظر عاطفی نیز به دلیل برقراری ارتباط نزدیک با کودک، احساس رضایت و خرسندی بیشتری را تجربه می کنند که می تواند به تقویت سلامت روانی آنان کمک کند.
کاهش هزینه های اقتصادی و زیست محیطی
تغذیه کودک با شیر مادر از نظر اقتصادی و زیست محیطی نیز مزایای قابل توجهی دارد. شیر مادر نیازی به بسته بندی، حمل و نقل یا تجهیزات خاص ندارد؛ بنابراین، خانواده ها می توانند از هزینه های بالای تهیه شیر خشک و لوازم مربوطه صرف نظر کنند. همچنین، تولید و مصرف شیر خشک می تواند تأثیرات مخربی بر محیط زیست داشته باشد؛ از مصرف آب و انرژی گرفته تا تولید ضایعات پلاستیکی. بنابراین، تغذیه کودک با شیر مادر به عنوان یک انتخاب پایدار و دوستدار محیط زیست شناخته می شود و به حفظ منابع طبیعی و کاهش ضایعات کمک می کند.
جمع بندی
در این مقاله دیدیم نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، کمتر به بیماری های شایعی چون عفونت های گوش، دستگاه تنفسی و مشکلات گوارشی دچار می شوند. سیستم ایمنی این کودکان به دلیل دریافت این مواد مفید قوی تر عمل می کند و در برابر بیماری ها مقاوم تر است. از سوی دیگر، شیر خشک فاقد این آنتی بادی ها است و نمی تواند چنین اثرات محافظتی بر روی سلامت کودک داشته باشد.
