آستیگماتیک چشم
آستیگماتیک چشم : آستیگمات یک مشکل شایع بینایی است که به دلیل خطا در شکل قرنیه ایجاد می شود. این عارضه هم درست مانند نزدیک‌بینی و دوربینی، یکی از مشکلاتی است که افراد را مجبور به استفاده از عینک می‌کند. علت به‌وجود آمدن این عارضه کاملا معلوم نیست. برخی از افراد به‌طور مادرزادی و بعضی دیگر به‌صورت اکتسابی به آستیگماتیسم دچار می‌شوند.
آستیگمات بودن فرد به معنای آن است که عدسی یا قرنیه چشم وی شکل نامنظمی داشته یا کره چشم او کاملا گرد نیست. در شرایط ایده‌آل، کره چشم درست شبیه یک توپ گرد است. بنابراین، نور وارد شده در چشم به صورت مساوی و منظم شکسته شده و دید واضحی را به‌وجود می‌آورد. اما اگر کره چشم به اندازه کافی گرد نبوده و شبیه توپ فوتبال آمریکایی باشد چه اتفاقی می‌افتد؟ در این صورت، نور بیشتر از یک جهت خم می‌شود. این به معنای آن است که فقط بخشی از یک شئ در کانون توجه قرار می‌گیرد و سایر قسمت‌ها ممکن است مبهم و تار به‌نظر برسد. در حالت کژبینی، معمولا ابعاد کره چشم نامتقارن بوده یا ناهمواری قرنیه یا عدسی اجازه نمی‌دهد نور به درستی منکسر شود. این امر منجر به تاری دید می‌شود.
آستیگماتیسم معمولا با نزدیک‌بینی (myopia) یا دوربینی (hyperopia) توام است. این سه عارضه با عنوان عیوب انکساری چشم شناخته می‌شوند. دلیل این امر هم آن است که همه این موارد با نحوه شکست یا انکسار نور ارتباط دارند. استفاده از عینک یا لنز مناسب و جراحی می‌تواند به برطرف کردن این عارضه کمک کند.
آستیگماتیسم می تواند به علت شکل غیر طبیعی عدسی، که پشت قرنیه و درون چشم واقع شده است، ایجاد شود.
علائم آستیگماتیک
علائم آستیگماتیک:
- تاری دید یا تحریف دید
- خستگی چشم
- سردرد
- مشکل دید در شب
- دوبینی
- حساسیت و سوزش مداوم چشم
در کنار آستیگماتیسم قرنیه، که شایع ترین نوع است، سه نوع دیگر از آستیگماتسیم می توانند اتفاق بی افتند.
آستیگماتیسم عدسی
آستیگماتیسم عدسی این نوع، مشابه با آستیگماتیسم قرنیه است. منتها بیشتر عدسی را بجای قرنیه تحت تاثیر خود قرار می دهد.
عدسی به جای داشتن یک انحنای طبیعی، دچار تغییراتی می شود که باعث می شوند تصویر به خوبی به خلف چشم یا شبکیه نرسد. اکثر بیمارانی که آستیگماتیسم عدسی دارند، قرنیه ای با شکل سالم دارند.
سایر راه ها دسته بندی آستیگماتیسم
سایر راه ها دسته بندی آستیگماتیسم همچنین می تواند با توجه به نقایص انکساری موجود، دسته بندی شود.
- آستیگماتیسم نزدیک بین: زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم همراه با نزدیک بینی باشد و دو منحنی در جلوی شبکیه متمرکز شوند.
- آستیگماتیسم دوربین: زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم همراه با دور بینی باشد و دو منحنی در پشت شبکیه متمرکز شوند.
- آستیگماتیسم مختلط: زمانی اتفاق می افتد که یکی از منحنی دور بین و دیگری نزدیک بین باشد.
آستیگماتیسم می تواند عادی یا غیرعادی باشد.
در صورتی عادی بودن آن، دو منحنی نسبت به هم زاویه ۹۰ درجه دارند، اما اگر غیرعادی باشد این زاویه ۹۰ درجه نیست.
آستیگماتیسم غیرعادی، می تواند به دلایلی مثل ضربه، جراحی یا بیماری های چشمی مثل قوز قرنیه رخ دهد؛ که در آنها قرنیه به تدریج ضخیم تر می شود.
علت آستیگماتیسم
علت آستیگماتیسم زمانی اتفاق می افتد که انحنای قرنیه، عدسی یا هردو غیرطبیعی باشد.
قرنیه لایه ای شفاف از بافتی است که جلوی چشم را می پوشاند. قرنیه در عین محافظت از چشم در برابر عفونت ها و آسیب ها، نور را از خود عبور داده و به آنرا به سمت خلف چشم متمرکز می کند.
قرنیه ای که به درستی منحنی شکل باشد، می تواند به محض ورود نور به چشم، باعث شکست و انکسار آن شود.
در فردی که آستیگماتیسم دارد، قرنیه اغلب تخم مرغی شکل است و بجای اینکه کاملا گرد باشد، دو انحنا دارد؛ که گاهی اوقات به نام آستیگماتیسم قرنیه ای شناخته می شود.
به علت وجود دو انحنای متفاوت، تابش نور در شبکیه بجای یک نقطه در دو نقطه متمرکز می شود. این اتفاق موجب دید تا و گاهی اواقات، در صورت شدید بودن آستیگماتیسم، سبب دوبینی می شود.
دقیقا به همین دلیل است که بعضی افراد از بدو تولد قرنیه ای دارند که انحنای مناسبی ندارند؛ اما ممکن است یکی بیماری ژنتیکی باشد.
درصد بیشتری از نوزادانی که بصورت زودرس به دنیا می آیند در مقایسه با نوزادانی که نزدیک به زمان معین متولد می شوند، دچار آستیگماتیسم هستند.
انواع خاصی از جراحی یا آسیب به چشم که می تواند باعث زخمی شدن قرنیه شود، ممکن است باعث آستیگماتیسم شود.
قوز قرنیه اختلالی دژنراتیو چشمی است که در آن قرنیه به تدریج نازک می شود و به شکل مخروطی در می آید. این اتفاق می تواند باعث ایجاد شرایطی شود که تحت عنوان آستیگماتیسم غیرعادی شناخته می شود.
تشخیص آستیگماتیک
تشخیص آستیگماتیک :بسیاری از کودکانی که با آستیگماتیسم متولد می شوند، تا هنگامی که چشم هایشان مورد آزمایش نگیرد، متوجه این قضیه نمی شوند.
در صورتی که کودکی، آستیگماتیسم تشخیص داده نشده داشته باشد، در خواندن و تمرکز کردن در مدرسه دچار مشکل خواهد شد؛ از این جهت انجام تست های ساده بسیار مهم است.
متخصص چشم ممکن است از ابزارهای زیر برای آزمایش چشم های شما استفاده کند:
- تست حدت بینایی: شامل خواندن کلمات روی یک جدول می شود. کلمات در هر خط مرتبا کوچک تر می شوند.
- صفحه مدرج آستیگماتیک: جدولی است که مجموعه ای از خطوط را که یک نیم دایره را درست می کنند، نشان می دهد. افرادی که دید خوبی دارند، این خطوط را به وضوح می بینند؛ در حالی که افرادی که آستیگماتیسم دارند، بعضی خطوط ا شفاف تر از بقیه خطوط می بینند.
- کراتومتر یا افتالمومتر این ابزار میزان بازتاب نور از سطح قرنیه را اندازه گیری می کند. این ابزار، شعاع انحنای قرنیه را اندازه گیری می کند و می تواند درجه انحنای غیرطبیعی را تعیین کند.
- توپوگرافی قرنیه ای: این روش اطلاعات بیشتری درباره شکل و انحنای قرنیع به ما می دهد.
پزشکان تست های چشمی را برای کودکان در این زمان ها توصیه می کنند:
- ۶ ماهگی
- ۳ سالگی
- قبل از کلاس اول
- هر دو سال یکبار پس از آن
- برای کودکان با ریسک بالا، آزمون چشمی بصورت سالانه توصیه می شود.
بزرگسالان باید هر دو سال تست یکبار، تست های چشمی را انجام دهند. و در صورت داشتن بیماری های مزمن مثل دیابت دفعات این کار باید بیشتر شود.
درمان آستیگماتیک
درمان آستیگماتیک ، معمولا استفاده از عینک یا لنز مناسب تجویز می‌شود. با این حال، در صورت اندک بودن میزان کژبینی و عدم وجود عارضه بینایی دیگری، ممکن است نیازی به استفاده از عینک و لنز نباشد. در این مواقع، فقط لازم است به طور منظم به پزشک مراجعه کنید و به طور مداوم از وضعیت بینایی و تغییرات ساختاری چشم خود آگاهی یابید. درمان کژبینی از روش‌های زیر امکان‌پذیر است:
درمان پزشکی
بهترین روش‌های درمان پزشکی کژبینی عبارتند از:
استفاده از لنز یا عینک مناسب
استفاده از لنز یا عینک مناسب اگر به آستیگماتیسم مبتلا باشید، پزشک معالج پس از انجام معاینات لازم احتمالا استفاده از لنزهای نرم یا توریک (toric) را به شما توصیه خواهد کرد. لنزهای توریک نور را به شیوه خاصی خم کرده و متمرکز می‌کنند.
ارتوکراتولوژی (orthokeratology)
ارتوکراتولوژی در صورت شدیدتر بودن عارضه، ممکن است روشی به نام ارتوکراتولوژی برای شما تجویز شود. ارتوکراتولوژی یا شکل‌دهی قرنیه با استفاده از لنز یک روش نسبتا قدیمی است که به استفاده از نوعی لنز در طول خواب اختصاص دارد. با کمک این تکنیک، بیمار در طول شب یک لنز خاص را در چشم خود قرار داده و صبج روز بعد آن را خارج کرده و در طول روز نیازی به استفاده از لنز یا عینک نخواهد داشت. انجام این کار به اصلاح موقتی فرم قرنیه کمک می‌کند. اثر این روش تنها به مدت یک روز دوام داشته و بیمار باید هر شب از لنز مخصوص استفاده کند.
