با توجه به حجم عظیم اطلاعات نادرست در خصوص واکسن کرونا، به خصوص شایعه ی ردیابی ژنتیکی افراد با واکسن کرونا، نیاز به آگاهی بخشی دقیق بیش از پیش احساس می شود. برخی ادعا کرده اند که واکسن های جدید، به ویژه واکسن های mRNA، ممکن است با انتقال اطلاعات ژنتیکی افراد، ابزار ردیابی و کنترل آن ها باشند. در این مقاله از دکتر هاریکا به بررسی علمی ردیابی ژنتیکی افراد با واکسن کرونا و پاسخ های متخصصان به آن پرداخته خواهد شد تا بتوانیم به پرسش اصلی پاسخی علمی و دقیق بدهیم.
ساختار واکسن های mRNA
واکسن های mRNA، مانند واکسن های فایزر و مدرنا، حاوی RNA پیام رسان هستند؛ قطعه ای از اطلاعات ژنتیکی که به سلول ها دستور تولید پروتئین مشابه با پروتئین ویروس کرونا (S پروتئین) را می دهد. این پروتئین ها سپس سیستم ایمنی را فعال کرده و بدن را برای مقابله با ویروس واقعی آماده می سازند. به گفته دکتر سید علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بیمارستان مسیح دانشوری، این واکسن ها هیچ گونه چیپست یا قطعه الکترونیکی ندارند که بتوان از طریق آن افراد را ردیابی کرد.
همچنین، mRNA که در این واکسن ها به کار رفته است، پس از مدت کوتاهی در سیتوپلاسم سلول ها تجزیه شده و هیچ اثری از خود باقی نمی گذارد. تنها تأثیر این واکسن ها تقویت حافظه ی سیستم ایمنی بدن است، نه ذخیره یا انتقال اطلاعات ژنتیکی.
عناصر تشکیل دهنده واکسن mRNA
واکنش های ضد واکسن تا حد زیادی بر پایه ی ادعاهایی است که به وضوح توسط جامعه علمی رد شده اند. واکسن های mRNA دارای ترکیبات مشخصی هستند که عبارتند از:
- mRNA پیام رسان: که در ایجاد پروتئین ویروسی نقش دارد.
- چربی ها: که نقش محافظت از mRNA در مقابل تخریب زودهنگام را دارند.
- قند یا ساکارز: برای حفظ ثبات واکسن در دمای پایین به کار می رود.
- نمک ها: که در واکسن ها به پایداری آن کمک می کنند.
این مواد همگی در ساخت واکسن های mRNA نقش مهمی دارند و با فناوری های شناخته شده و تایید شده در علم پزشکی ساخته شده اند.
شایعه سازی ها پیرامون کنترل ژنتیکی و واکسن ها
با ظهور واکسن های کرونا، برخی گروه های ضد واکسن تلاش کرده اند با ارائه ادعاهایی بی اساس از قبیل تغییر ژنوم انسانی یا قرار دادن چیپ های الکترونیکی در واکسن ها، مردم را از تزریق آن ها منصرف کنند. این شایعات به گونه ای به نظر می رسد که هدف اصلی شان ایجاد تردید و افزایش بی اعتمادی عمومی است. در زمان اوج کرونا، نسترن کشاورز محمدی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، اظهار داشت که هیچ مدرکی برای پشتیبانی از ادعای قراردادن میکروچیپ در واکسن ها وجود ندارد و این شایعات تاکنون کاملاً بی اساس بوده اند.
واقعیت علمی در مورد mRNA و تغییر ژنتیکی
یکی از بزرگ ترین شایعات پیرامون واکسن های mRNA این است که این واکسن ها به نحوی می توانند وارد ژنوم انسانی شده و تغییرات ژنتیکی ایجاد کنند. با این حال، شواهد علمی به وضوح نشان می دهند که mRNA واکسن کرونا به هیچ عنوان نمی تواند وارد هسته سلول شود؛ زیرا هسته سلول تنها جایی است که در آن ماده ژنتیکی انسان، یعنی DNA، قرار دارد. در واقع، mRNA در سیتوپلاسم سلول تجزیه شده و از بین می رود و به هیچ وجه نمی تواند بر ساختار ژنتیکی فرد تأثیر بگذارد.
چگونگی کارکرد mRNA در واکسن
همان طور که دکتر ناجی توضیح داده است، واکسن های mRNA به طور ویژه طراحی شده اند تا در سیتوپلاسم سلول فعالیت کنند، جایی که هیچ ارتباط مستقیمی با DNA انسان ندارند. این واکسن ها به سلول ها دستور می دهند که یک پروتئین خاص بسازند و سپس توسط سیستم ایمنی تخریب شده و از بین می روند. در حقیقت، ساختار mRNA واکسن به قدری شکننده است که در صورت عدم حفاظت، به سرعت از بین می رود و همین مسئله باعث شده که از ترکیبات خاصی همچون چربی و قند برای حفظ mRNA استفاده شود.
پاسخ جامعه علمی به ادعاهای نادرست درباره واکسن کرونا
ادعاهای بی اساس مبنی بر ردیابی ژنتیکی افراد با واکسن کرونا، بارها توسط متخصصان رد شده اند. سازمان بهداشت جهانی و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها در سراسر جهان تأکید کرده اند که واکسن های کرونا برای تولید ایمنی در برابر ویروس طراحی شده اند و از هیچ گونه ابزار ردیابی در ساختار آنها استفاده نشده است. بعلاوه، متخصصان بهداشتی بر این باورند که واکسن های mRNA به دلیل عملکرد ایمن و مؤثرشان برای مقابله با ویروس کرونا، به سرعت تایید و توزیع شده اند.
واکنش به شایعات در رسانه ها و تأثیر آن بر اعتماد عمومی
واکنش هایی که در برابر شایعات در رسانه های مختلف دیده می شود، نه تنها به افزایش آگاهی عمومی کمک کرده، بلکه موجب کاهش تردید مردم در خصوص واکسن ها شده است. برای مثال، زمانی که رئیس پژوهشگاه رویان، در برنامه ای تلویزیونی ادعا کرد که احتمالاً کدگذاری افراد از طریق واکسن های کرونا ممکن است، بسیاری از افراد، از جمله سید علیرضا ناجی، به شدت به این ادعا اعتراض کردند و آن را غیرعلمی دانستند.
نتیجه گیری
در پایان، واضح است که ادعاهای مبنی بر ردیابی ژنتیکی افراد با واکسن کرونا، اساس علمی ندارند. واکسن های mRNA یک فناوری ایمن و مؤثر برای مبارزه با ویروس کرونا محسوب می شوند و به هیچ عنوان برای ردیابی یا کنترل افراد طراحی نشده اند. در واقع، اطلاعات علمی و تخصصی پیرامون ساختار واکسن ها و فناوری های پزشکی به روشنی نشان می دهد که mRNA به هیچ وجه قادر به تغییر ژنتیک یا ذخیره اطلاعات برای ردیابی افراد نیست. بنابراین، می توان گفت که ردیابی ژنتیکی از طریق واکسن کرونا تنها یک شایعه است و هیچ پایه علمی ندارد. در مقابل، توصیه می شود که برای دریافت اطلاعات در این زمینه از منابع معتبر پزشکی استفاده شود و از اعتماد به شایعات بی اساس خودداری گردد.
