خطرات توت خوردن در خیابان

با آمدن بهار، خیابان ها و کوچه های بسیاری از شهرهای ایران، به ویژه در تهران، کرج، مشهد و قم، با درختان پرمیوه ی توت مزین می شوند. صحنه چیدن توت از درختان کنار خیابان برای بسیاری از ما نوستالژیک و لذت بخش است. اما آیا این لذت کوتاه مدت می تواند به هزینه ای سنگین برای سلامت ما تبدیل شود؟ پاسخ متأسفانه مثبت است. توت خوردن در خیابان به ویژه بدون شست وشوی صحیح ممکن است مخاطرات جدی برای سلامت به همراه داشته باشد که موضوع این مقاله از دکتر هاریکا است.

چرا توت های کنار خیابان سالم نیستند؟

در نگاه اول، شاید توت هایی که از شاخه درختان حاشیه معابر چیده می شوند، بی ضرر به نظر برسند. اما بررسی های کارشناسان حوزه بهداشت محیطی نشان می دهد که این میوه ها به شدت در معرض تماس با آلاینده های هوا قرار دارند. در کلان شهرها، غلظت بالای ذرات معلق (PM2.5)، سرب، نیتروژن دی اکسید و گوگرد دی اکسید ازجمله موادی هستند که به راحتی روی سطح برگ ها و میوه ها رسوب می کنند. درختان خیابانی با قرار گرفتن در چنین محیطی، به منابعی از آلودگی شیمیایی و میکروبی بدل می شوند.

آلودگی هایی که به چشم نمی آیند اما خطرناکند

توت خوردن در خیابان به ویژه زمانی خطرناک تر می شود که بدانیم این میوه ها معمولاً بدون شست وشوی کافی و به صورت خام مصرف می شوند. آلاینده های موجود روی سطح میوه ها فقط به گرد و غبار محدود نیستند؛ بلکه موادی مانند فلزات سنگین به راحتی از طریق پوست نازک توت به داخل بافت میوه نفوذ می کنند. این در حالی است که بسیاری از این فلزات مانند سرب، در بدن تجمع یافته و در بلندمدت آسیب های جدی به بافت های حیاتی مثل مغز، کلیه و کبد وارد می کنند.

مسمومیت های گوارشی؛ آسیب های آنی مصرف توت آلوده

از مهم ترین پیامدهای کوتاه مدت توت خوردن در خیابان می توان به بروز مسمومیت های گوارشی اشاره کرد. میوه های نشسته و آلوده محل رشد باکتری هایی همچون ای کولای (E. coli) و سالمونلا هستند. این باکتری ها می توانند سبب بروز علائمی چون اسهال، تب، استفراغ و درد شکمی شوند. به ویژه در کودکان و سالمندان، که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند، این علائم ممکن است به سرعت پیشرفت کرده و حتی به نارسایی کلیوی یا عفونت های خونی منجر شوند.

خطر پنهان سرب برای سلامت کودکان

سرب یکی از خطرناک ترین فلزات سنگین است که در شهرهای پرآلودگی مانند تهران، به میزان زیادی در هوا وجود دارد. این فلز با تماس با میوه هایی مثل توت، به راحتی جذب شده و در بدن انباشته می شود. بیشترین اثرات مخرب سرب در سیستم عصبی و مغزی کودکان مشاهده می شود؛ کاهش ضریب هوشی، بروز اختلالات رفتاری و مشکلات در یادگیری، از جمله عوارض شناخته شده ی آن هستند. برای یک کودک، یک مشت توت خیابانی ممکن است منبعی از آسیب های جدی مغزی باشد.

آب جوی ها؛ منبع پنهان آلودگی در درختان توت

بسیاری از درختان توت شهری در کنار جوی های آب کثیف و پر از فضولات حیوانی و زباله های شهری قرار دارند. این درختان از همان آب آلوده برای رشد استفاده می کنند. در واقع، ریشه ها این آلودگی ها را جذب می کنند و در نهایت به میوه ها منتقل می شود. این آلودگی ها می توانند شامل انواع انگل ها، باکتری ها و ویروس ها باشند که به راحتی از طریق مصرف میوه انتقال پیدا می کنند.

آیا شست وشوی دقیق کافی است؟

شاید برخی تصور کنند که شستن توت ها با آب و یا محلول های ضدعفونی کننده می تواند آن ها را برای مصرف ایمن کند. اما واقعیت این است که توت میوه ای با پوست نازک و نفوذپذیر است و بسیاری از آلاینده ها از طریق پوست به داخل بافت میوه نفوذ کرده اند. فلزات سنگین، برخلاف باکتری ها، تنها با شست وشو از بین نمی روند. استفاده از محلول هایی مانند سرکه نیز فقط بخشی از آلودگی های سطحی را می زداید و نمی تواند به طور کامل ایمنی ایجاد کند.

آسیب های بلندمدت؛ زمانی که مسمومیت درون بدن انباشته می شود

مصرف مکرر توت خیابانی، حتی اگر علائم حادی مانند استفراغ یا تب ایجاد نکند، می تواند در طولانی مدت به انباشت تدریجی مواد سمی و فلزات سنگین در بدن منجر شود. این موضوع به ویژه برای کودکانی که در سال های رشد قرار دارند، تهدیدی جدی محسوب می شود. سرب و دیگر فلزات می توانند به تدریج در بدن انباشته شده و به بافت های کبد، کلیه، استخوان ها و مغز آسیب وارد کنند. این عوارض معمولاً سال ها بعد بروز پیدا می کنند و ممکن است منجر به بیماری های مزمن شوند.

توصیه های پزشکی و کارشناسی

دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص بیماری های گوارشی و کبد، هشدار داده است که خوردن توت های کنار خیابان می تواند باعث مسمومیت های شدید شود. به گفته او، میکروب ها، انگل ها، باکتری ها و مواد سمی در سطح این میوه ها وجود دارد و به ویژه در کودکان باعث ایجاد بیماری های گوارشی و غیرگوارشی می شود. تکرار این رفتار در بلندمدت حتی می تواند باعث بروز اختلالات مغزی و عصبی شود.

انتخاب های ایمن برای مصرف توت

با توجه به همه این هشدارها، بهترین راه حل این است که توت را از مغازه های معتبر و تحت نظارت تهیه کنیم. اگر درخت توتی در باغ یا حیاط شخصی وجود دارد، دور از آلودگی های خیابانی و منابع آلوده، مصرف آن معمولاً بی خطرتر است، اما همچنان باید به دقت شسته شود. حتی در این شرایط نیز استفاده از محلول های ضدعفونی کننده توصیه می شود.

نتیجه گیری

توت خوردن در خیابان شاید سنتی قدیمی و دلپذیر باشد، اما واقعیت های زیست محیطی امروز، دیگر اجازه نمی دهند با خیال راحت این عادت را ادامه دهیم. با آلودگی های گسترده شهری، وجود فلزات سنگین، باکتری های خطرناک و تماس با آب های آلوده، این لذت به هزینه ای سنگین برای سلامت افراد، به ویژه کودکان، تبدیل شده است. بهتر است این عادت را بازبینی کنیم و انتخاب هایی ایمن تر و بهداشتی تر داشته باشیم تا در آینده با عوارض غیرقابل جبران آن روبه رو نشویم.