بیماری خروسک در کودکان، که به نام کروپ نیز شناخته می شود، یک بیماری شایع است که باعث تورم و التهاب در مجرای هوای فوقانی در ناحیه گردن می گردد. این بیماری اغلب به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود و در کودکان زیر ۵ سال بیشتر شایع است. با توجه به اینکه این بیماری می تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند، شناخت علائم خروسک در کودکان و روش های درمانی آن بسیار مهم است. در این مقاله از دکتر هاریکا به بررسی علل، علائم، و روش های تشخیص و درمان بیماری خروسک در کودکان پرداخته می شود تا والدین بتوانند این بیماری را بهتر درک کرده و از کودکان خود در برابر آن محافظت کنند.
خروسک چیست؟
بیماری خروسک، یا کروپ، نوعی عفونت تنفسی است که معمولاً توسط ویروس ها ایجاد می شود و موجب تورم و التهاب در ناحیه حنجره، نای و برونش ها می شود. این التهاب می تواند باعث تنگی در مجاری هوایی و در نتیجه، سرفه های شدید و خشن شود که به عنوان یکی از علائم اصلی این بیماری شناخته می شود. این بیماری عمدتاً در فصل های سرد سال مشاهده می شود و معمولاً کودکان ۳ ماهه تا ۵ ساله را تحت تأثیر قرار می دهد.
علل بروز بیماری خروسک در کودکان
یکی از اصلی ترین علت های بروز خروسک در کودکان، ویروس ها هستند. ویروس های عامل خروسک می توانند از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا یا ترشحات تنفسی او به راحتی منتقل شوند. برخی از شایع ترین ویروس هایی که باعث بروز خروسک می شوند عبارتند از:
- ویروس پاراآنفلوآنزا: این ویروس شایع ترین عامل خروسک در کودکان است.
- ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV): این ویروس عامل برخی از عفونت های تنفسی در کودکان است و می تواند خروسک را نیز ایجاد کند.
- ویروس آنفلوانزا: این ویروس نیز از عوامل ایجادکننده خروسک است و در فصل های سرد شیوع بیشتری دارد.
- ادنوویروس و انتروویروس ها: این ویروس ها نیز می توانند به خروسک منجر شوند.
- کووید – ۱۹: این ویروس که موجب همه گیری جهانی شد، می تواند علائم تنفسی شدیدی در کودکان ایجاد کند و منجر به بروز خروسک شود.
علائم بیماری خروسک در کودکان
علائم خروسک در کودکان متفاوت بوده و معمولاً از سرفه های شدید و خس خس هنگام تنفس شروع می شود و با پیشرفت بیماری ممکن است علائم دیگری نیز بروز کند. این علائم به شرح زیر هستند:
- آبریزش بینی و گرفتگی بینی همراه با سرفه های خشن
- گرفتگی صدا یا لارنژیت که به دلیل التهاب حنجره بروز می کند
- تب که معمولاً خفیف است
- خس خس در تنفس که به دلیل تنگی مجاری هوایی اتفاق می افتد
- تورم غدد لنفاوی و بثورات پوستی
- قرمزی چشم ها به دلیل التهاب و عفونت
این علائم اغلب در شب تشدید می شوند و کودک را از خواب بیدار می کنند. صبح، علائم ممکن است به طور موقت کاهش یابند، اما با پیشروی روز دوباره شدت پیدا می کنند. بیماری خروسک معمولاً طی ۳ تا ۷ روز بهبود می یابد، اما در موارد شدید، ممکن است علائم طولانی تر شوند و نیاز به مداخله پزشکی باشد.
کودکان مستعد به خروسک
بچه های کوچک تر به دلیل داشتن مجرای هوایی کوچک تر، بیشتر در معرض ابتلا به خروسک قرار دارند، زیرا حتی مقدار کمی تورم در این ناحیه می تواند مشکلات جدی در تنفس ایجاد کند. خروسک معمولاً در کودکان ۳ ماهه تا ۵ ساله دیده می شود و شایع ترین سن ابتلا حدود ۲ سالگی است. عواملی مانند ضعف سیستم ایمنی، حضور در محیط های شلوغ و نداشتن سیستم ایمنی قوی، کودکان را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد.
تشخیص خروسک در کودکان
تشخیص بیماری خروسک در کودکان عمدتاً از طریق معاینه فیزیکی و مرور سوابق پزشکی صورت می گیرد. پزشک ممکن است به علائم ظاهری و صدای سرفه کودک توجه کند و در صورت نیاز از عکس های رادیوگرافی گردن و قفسه سینه استفاده کند تا شدت التهاب و تورم مجاری هوایی را ارزیابی کند.
درمان بیماری خروسک در کودکان
درمان خروسک بستگی به شدت علائم و وضعیت کلی سلامتی کودک دارد. در موارد شدید خروسک، ممکن است نیاز به بستری شدن کودک در بیمارستان باشد تا بتوان علائم بیماری را مدیریت کرد. اما در بیشتر موارد خروسک، کودکان می توانند در خانه و با رعایت چند نکته درمان شوند.
داروهای استنشاقی
داروهای استنشاقی در صورتی تجویز می شوند که کودک مشکلات تنفسی شدیدی داشته باشد. این داروها به کاهش خس خس و بهبود تنفس کودک کمک می کنند.
استروئیدها
اگر کودک قادر به مصرف استروئید خوراکی نباشد، معمولاً از استروئیدهای تزریقی استفاده می شود. استروئیدها به کاهش التهاب و جلوگیری از تشدید علائم کمک می کنند.
داروهای تسکین دهنده علائم
اگر خروسک ناشی از آلرژی یا رفلاکس معده باشد، پزشک ممکن است داروهای دیگری برای کنترل علائم تجویز کند. در مواردی که کودک تب دارد یا بی قرار است، داروهای ضد تب مانند استامینوفن و ایبوپروفن نیز تجویز می شوند.
درمان خانگی خروسک در کودکان
درمان های خانگی می توانند در بهبود علائم خفیف تر خروسک بسیار مؤثر باشند. برخی از این روش ها عبارتند از:
- استراحت کافی و مصرف مایعات زیاد: این روش ها به تسریع بهبودی کودک کمک می کنند.
- دود نکردن در منزل: دود سیگار می تواند علائم تنفسی کودک را بدتر کند.
- قرار دادن سر کودک در وضعیت بالاتر: این کار می تواند به بهبود تنفس کودک کمک کند.
- رطوبت و خنکی هوا: استفاده از دستگاه بخور در اتاق کودک یا قرار دادن کودک در حمام بخار می تواند به راحت تر شدن تنفس کودک کمک کند.
- حفظ آرامش کودک: ایجاد محیطی آرام و دلپذیر و انجام فعالیت های موردعلاقه کودک، مانند خواندن کتاب یا گوش دادن به آهنگ، می تواند به کاهش استرس کودک و تسهیل تنفس کمک کند.
پیشگیری از خروسک در کودکان
اقدامات پیشگیرانه می توانند در جلوگیری از ابتلای کودکان به خروسک مؤثر باشند. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- شستشوی مکرر دست ها: به کودک بیاموزید که دست های خود را مرتب بشوید.
- استفاده از وسایل شخصی برای کودک: این کار می تواند از انتقال عفونت ها به کودک جلوگیری کند.
- قرنطینه کودک تا بهبودی کامل: اگر کودک مبتلا به خروسک است، او را در خانه نگه دارید تا از انتقال عفونت به سایر کودکان جلوگیری شود.
- دور ریختن دستمال های آلوده: این اقدام می تواند به کاهش انتقال عفونت کمک کند.
آیا خروسک واگیردار است؟
بله، خروسک به شدت مسری است، زیرا ویروس های عامل این بیماری به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند.
چه زمانی باید کودک را به پزشک ببریم؟
اگر تب کودک بیش از ۳ روز طول کشید یا علائم خروسک بیش از یک هفته ادامه یافت، لازم است کودک را نزد پزشک ببرید. همچنین در مواردی که علائم شدیدتری مانند تنگی نفس، کبودی پوست، یا آبریزش دهان مشاهده شد، باید فوراً کودک را به اورژانس ببرید.
نتیجه گیری
بیماری خروسک در کودکان، اگرچه شایع است، اما با توجه به خطرات تنفسی که ایجاد می کند، نباید نادیده گرفته شود. والدین با شناخت علائم، علل، و روش های درمان این بیماری، می توانند بهبود سریع تر و مراقبت بهتری برای فرزندان خود فراهم کنند.
