میکروپلاستیک در آدامس
در سال های اخیر، بحث درباره ی میکروپلاستیک در آدامس به یکی از موضوعات داغ حوزه سلامت و محیط زیست تبدیل شده است. بر اساس یک مطالعه ی آزمایشی جدید که در نشست انجمن شیمی آمریکا ارائه شده، مشخص شده که تنها با جویدن یک عدد آدامس، صدها تا هزاران ذره میکروپلاستیک وارد بزاق دهان می شود. این یافته ی حیرت انگیز نه تنها باعث نگرانی های گسترده ای در حوزه بهداشت عمومی شده، بلکه بحث های تازه ای را درباره ترکیبات پنهان موجود در آدامس ها به جریان انداخته است. این مقاله از دکتر هاریکا به بررسی دقیق منابع احتمالی میکروپلاستیک در آدامس و واکنش های علمی و صنعتی نسبت به این پدیده می پردازد.
میکروپلاستیک چیست؟
قبل از آنکه به عمق ماجرا بپردازیم، بهتر است بدانیم میکروپلاستیک ها چیستند. این ذرات بسیار کوچک، قطعاتی از پلاستیک هستند که اندازه ای کمتر از ۵ میلی متر دارند و ممکن است تا یک میکرومتر کوچک باشند. نانوپلاستیک ها حتی از این هم ریزتر هستند و در ابعاد نانومتری قرار دارند. بیشتر این ذرات از شکستن پلاستیک های بزرگ تر یا از طریق تولید مستقیم در صنایع به وجود می آیند. در ترکیب آدامس ها، پلیمرهایی مانند پلی اولفین ها، پلی ترفتالات ها، پلی آکریل آمیدها و پلی استایرن ها به کار می روند؛ موادی که در تولید بطری های پلاستیکی، لباس های مصنوعی، و بسیاری از محصولات مصرفی دیگر نیز کاربرد دارند.
آزمایشی که آدامس را زیر ذره بین برد
این مطالعه بر روی ۱۰ نوع آدامس رایج در بازار آمریکا انجام شد؛ نیمی از آنها بر پایه ی پلیمرهای طبیعی و نیمی دیگر بر پایه ی پلیمرهای مصنوعی ساخته شده بودند. در این آزمایش، یک داوطلب هر نوع آدامس را برای مدت چهار دقیقه می جوید، و در فواصل ۳۰ ثانیه ای، نمونه ی بزاق دهان او جمع آوری می شد. همچنین دهان داوطلب چندین بار با آب بسیار خالص شسته می شد تا باقی مانده های میکروپلاستیکی جمع آوری شود.
تحلیل داده ها نشان داد که حتی یک گرم آدامس می تواند به طور میانگین ۱۰۰ ذره میکروپلاستیک آزاد کند. در برخی موارد، این عدد به ۶۳۷ ذره در هر گرم نیز می رسید. با توجه به اینکه وزن آدامس های تجاری ممکن است به چند گرم برسد، این مقدار بسیار نگران کننده است.
آدامس طبیعی هم ایمن نیست
نکته ی جالب توجه اینجاست که میان آدامس های بر پایه پلیمر طبیعی و مصنوعی، تفاوت معناداری در میزان آزادسازی میکروپلاستیک ها وجود نداشت. در واقع، آدامس های «طبیعی» هم در هر گرم، حدود ۹۶ ذره میکروپلاستیک آزاد کردند، در حالی که این عدد برای آدامس های مصنوعی ۱۰۴ ذره بود. این موضوع نشان می دهد که برچسب «طبیعی» همیشه به معنای «ایمن» یا «فاقد پلاستیک» نیست.
چرا باید نگران میکروپلاستیک در آدامس باشیم؟
شاید بپرسید چرا وجود میکروپلاستیک در آدامس تا این حد هشداردهنده است. پاسخ ساده است: چون این ذرات می توانند وارد سیستم گوارشی، جریان خون، و حتی مغز انسان شوند. تحقیقات قبلی نشان داده اند که ذرات میکروپلاستیک در ریه، جفت جنین، خون، مغز و حتی بیضه ها نیز شناسایی شده اند. گرچه هنوز اثرات دقیق آنها بر سلامت انسان به طور کامل اثبات نشده، اما دانشمندان هشدار داده اند که باید رویکردی احتیاطی در پیش گرفت.
عدم شفافیت در ترکیبات آدامس ها
یکی از مسائل نگران کننده در این زمینه، نبود شفافیت در ترکیبات آدامس هاست. تولیدکنندگان معمولاً اطلاعات دقیقی درباره ی مواد تشکیل دهنده ی آدامس ارائه نمی دهند. نه روی بسته بندی، نه در وب سایت شرکت ها. بنابراین مصرف کنندگان راهی برای اطلاع از اینکه آیا آدامس موردنظرشان حاوی پلاستیک است یا نه، ندارند.
آیا راهی برای اجتناب وجود دارد؟
با توجه به عدم شفافیت تولیدکنندگان، انتخاب آدامسی که فاقد میکروپلاستیک باشد، برای مصرف کننده ی عادی تقریباً غیرممکن است. تنها راه حل فعلاً، آگاه سازی عمومی و فشار بر برندها برای شفاف سازی ترکیبات محصولاتشان است.
در عین حال، اگر به سلامت و محیط زیست اهمیت می دهید، شاید بهتر باشد مصرف آدامس را محدود کنید، به خصوص انواعی که بر پایه ی ترکیبات مصنوعی ساخته شده اند.
واکنش های کارشناسان و سازمان ها
در حالی که برخی متخصصان از یافته های جدید ابراز نگرانی کرده اند، برخی سازمان ها واکنش خنثی داشته اند. برای مثال، انجمن ملی شیرینی پزی آمریکا اعلام کرده که آدامس بیش از یک قرن است که به طور ایمن مصرف می شود و تمامی مواد تشکیل دهنده آن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تأیید شده اند. اما دانشمندانی مانند دکتر دیوید جونز از دانشگاه پورتسموث هشدار می دهند که بی توجهی به موضوع میکروپلاستیک ها در آدامس می تواند خطرناک باشد. او می گوید: «ما باید فرض را بر مضربودن این ذرات بگذاریم، نه بی ضرر بودن.»
داده های گمشده و نیاز به تحقیقات بیشتر
یکی از چالش های بزرگ، نبود ابزارهای کافی برای شناسایی ذرات بسیار ریزتر از ۲۰ میکرومتر است. این یعنی ممکن است میزان واقعی میکروپلاستیک ها و نانوپلاستیک ها بسیار بیشتر از چیزی باشد که در این مطالعه گزارش شده. همچنین مشخص نیست که برخی از پلیمرهای شناسایی شده واقعاً در ترکیب اولیه آدامس وجود داشته اند یا از طریق بسته بندی، آلودگی آزمایشگاهی یا سایر منابع وارد شده اند.
در مسیر آگاهی و تغییر
اگرچه هنوز بسیاری از پرسش ها درباره ی میکروپلاستیک در آدامس بی پاسخ مانده اند، اما همین مطالعات اولیه نقطه ی شروعی مهم برای تغییر رفتار مصرف کنندگان و شفاف سازی صنعت غذایی هستند. افزایش آگاهی عمومی، حمایت از تحقیق و توسعه در این زمینه، و فشار بر سیاست گذاران برای تصویب مقررات دقیق تر درباره ی ترکیبات آدامس ها، همگی گام هایی کلیدی در مسیر حفاظت از سلامت فردی و جمعی است.
نتیجه گیری
وجود ذرات میکروپلاستیک در آدامس موضوعی نگران کننده است، اما نباید باعث وحشت شود. در عوض، باید آن را فرصتی برای آگاه سازی و مطالبه گری بدانیم. تا زمانی که پژوهش های جامع تری درباره تأثیر این ذرات بر سلامت انجام شود، بهتر است با دیدی باز و اطلاعات کافی، تصمیم گیری کنیم. میکروپلاستیک ها در آدامس ممکن است فقط نوک کوه یخ باشد؛ آنچه در زیر سطح پنهان شده، هنوز ناشناخته است.
