کم خونی
کم خونی میتواند کدام علل های مختلفی داشته باشد . کم خونی می تواند موقتی یا طولانی مدت بوده و از خفیف تا شدید متغیر باشد. کم خونی انواع مختلفی دارد که هر کدام به دلایل مختلف بروز میکند
علائم کم خونی
علائم کم خونی و نشانه های کم خونی بسته به علت متفاوت است. اگر کم خونی ناشی از یک بیماری مزمن باشد ، بیماری می تواند آن را پوشانده ، بنابراین ممکن است کم خونی توسط آزمایشاتی برای یک بیماری دیگر تشخیص داده شود.در کل بسته به دلایل کم خونی ، ممکن است علائمی نداشته باشید.مهمترین علائم و نشانه ها ، در صورت بروز ، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- ضعف
- پوستی کم رنگ یا زردرنگ
- ضربان های نامنظم قلب
- تنگی نفس
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- دست و پای سرد
- سردرد
کم خونی ناشی از فقر آهن (IDA): این نوع کم خونی از شایعترین انواع این بیماری است. فقر آهن زمانی بروز میکند که بدن فاقد آهن کافی است.
بدن برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. این حالت معمولا در اثر از دست دادن خون به دلیل مشکلاتی همچون عادت ماهانه طولانی و سنگین، زخمهای داخلی، پولیپهای روده یا سرطان روده بروز میکند.
همچنین، رژیم غذایی فاقد آهن کافی میتواند منجر به بروز این حالت شود. در دوره بارداری نیز عدم وجود آهن کافی برای مادر و جنین موجب کم خونی از نوع فقر آهن میشود.
بدن میتواند با مصرف مود غذایی مانند گوشت گاو، صدفهای خوراکی، اسفناج، عدس، سیب زمینی کباب شده با پوست و تخمه گل آفتابگردان، آهن مورد نیاز خود را به دست آورد.
کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین: این نوع کم خونی معمولا در اثر کمبود فولیک اسید یا ویتامین B-۱۲ بروز میکند. این ویتامینها به بدن در سالم نگهداشتن خون یا سیستم عصبی کمک میکنند. در این نوع کم خونی، بدن گلبولهای قرمز خونی تولید میکند که نمیتوانند اکسیژن را به خوبی تحویل دهند.
قرصهای مکمل حاوی فولیک اسید میتوانند این نوع کم خونی را درمان کنند. فولیک اسید را همچنین میتوان از مصرف دانهها و بنشنها، مرکبات و آب میوهها، سبوس گندم و سایر غلات، سبزیجات برگ پهن و سبز تیره، گوشت طیور، صدف و کبد به دست آورد.
گاهی اوقات ممکن است یک متخصص نتواند تشخیص دهد که علت این بیماری کمبود ویتامین B-۱۲ است. این حالت معمولا در افراد مبتلا به کم خونی وخیم بروز میکند که در حقیقت نوعی بیماری خود ایمنی است. عدم دریافت ویتامین B-۱۲ کافی میتواند موجب کرخی و بیحسی دستها و پاها، مشکلات در راه رفتن، از دست دادن حافظه و مشکلات بینایی شود. نوع درمان بستگی به عامل مولد بیماری دارد، اما به هر حال مصرف ویتامین B-۱۲ ضروری است.
وظیفه گلبول قرمز
وظیفه گلبول قرمز بدن سه نوع گلبول خون تولید می کند – گلبول های سفید خون برای مقابله با عفونت و عوامل بیماری زا ، پلاکت ها برای کمک به لخته شدن خون و گلبول های قرمز خون برای انتقال اکسیژن به بافت های بدن.
سلولهای قرمز خون حاوی هموگلوبین هستند ، پروتئینی غنی از آهن که به خون رنگ قرمز می بخشد. هموگلوبین سلول های قرمز خون را قادر می سازد تا اکسیژن را از ریه ها به تمام قسمت های بدن منتقل کنند و دی اکسید کربن را از سایر قسمت های بدن به ریه ها منتقل کنند.
بیشتر سلول های خونی ، از جمله گلبول های قرمز ، به طور منظم در مغز استخوان تولید می شوند – ماده اسفنجی موجود در حفره های بسیاری از استخوان های بزرگ برای تولید هموگلوبین و سلولهای قرمز خون به آهن ، ویتامین B۱۲ ، فولات و سایر مواد مغذی از غذاهایی که می خورید نیاز دارد.
علل افزایش کم خونی
رژیم غذایی فاقد ویتامین ها و مواد معدنی خاص: رژیم غذایی که به طور مداوم فاقد آهن ، ویتامین B۱۲ و فولات باشد ، خطر کم خونی را افزایش می دهد.
اختلالات روده ای: داشتن یک اختلال روده ای که بر جذب مواد مغذی در روده کوچک تأثیر می گذارد – مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک – شما را در معرض خطر کم خونی قرار می دهد.
قاعدگی: به طور کلی ، زنانی که یائسه نشده اند بیشتر از مردان و زنان یائسه در معرض خطر کم خونی فقر آهن هستند. قاعدگی باعث از بین رفتن گلبول های قرمز خون می شود.
بارداری: اگر باردار هستید و از مولتی ویتامین همراه با اسیدفولیک و آهن استفاده نمی کنید ، در معرض خطر کم خونی قرار دارید.
شرایط مزمن: اگر به سرطان ، نارسایی کلیه ، دیابت یا بیماری مزمن دیگری مبتلا هستید ، ممکن است در معرض کم خونی بیماری مزمن باشید. این شرایط می تواند منجر به کمبود گلبول های قرمز خون شود.از دست دادن خون آهسته و مزمن از زخم یا منبع دیگر در بدن می تواند ذخیره آهن بدن را تخلیه کند و منجر به کم خونی فقر آهن شود.
سابقه خانوادگی: اگر خانواده شما سابقه کم خونی ارثی مانند کم خونی سلول داسی شکل داشته باشد ، ممکن است در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشید.عوامل دیگر سابقه برخی از عفونت ها ، بیماری های خون و اختلالات خود ایمنی خطر ابتلا به کم خونی را افزایش می دهد. اعتیاد به الکل ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و استفاده از برخی داروها می تواند بر تولید گلبول های قرمز تأثیر بگذارد و منجر به کم خونی شود.
سن: افراد بالای ۶۵ سال در معرض خطر کم خونی هستند.
جلوگیری از کم خونی
جلوگیری از کم خونی بسیاری از انواع کم خونی قابل پیشگیری نیست. اما شما می توانید با خوردن یک رژیم غذایی شامل انواع ویتامین ها و مواد معدنی از کم خونی فقر آهن و کم خونی ناشی از ویتامین جلوگیری کنید:
آهن: غذاهای غنی از آهن شامل گوشت گاو و گوشت های دیگر ، لوبیا ، عدس ، غلات غنی شده با آهن ، سبزیجات برگ سبز تیره و میوه های خشک است.
فولات: این ماده مغذی و شکل مصنوعی آن اسید فولیک را می توان در میوه ها و آب میوه ها ، سبزیجات برگ سبز تیره ، نخود سبز ، لوبیای کلیه ، بادام زمینی و محصولات غلات غنی شده مانند نان ، غلات ، ماکارونی و برنج یافت.
ویتامین B۱۲: غذاهای غنی از ویتامین B۱۲ شامل گوشت ، لبنیات و غلات غنی شده و محصولات سویا است.
ویتامین C: غذاهای غنی از ویتامین C شامل مرکبات و آب میوه ها ، فلفل ، کلم بروکلی ، گوجه فرنگی ، خربزه و توت فرنگی است. این موارد همچنین به افزایش جذب آهن کمک می کنند.