اختلال پیچیده همراه با خستگی شدید
سندرم خستگی مزمن (CFS) یک اختلال پیچیده همراه با خستگی شدید بدون علت مشخص مشخص می شود. سندرم خستگی مزمن را نمی توان با هیچ شرایط پزشکی توضیح داد. خستگی را می توان با فعالیت بدنی یا ذهنی تشدید کرد، اما نه با استراحت. همچنین به عنوان اختلال تحمل سیستمیک (SEID) یا آنسفالومیلیت میالژیک (ME) شناخته می شود. گاهی اوقات به اختصار به عنوان سندرم خستگی مزمن شناخته می شود. علت سندرم خستگی مزمن ناشناخته است، اگرچه نظریه های زیادی در مورد آن وجود دارد، از عفونت های ویروسی گرفته تا استرس های روانی. برخی از متخصصان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ممکن است باعث ایجاد این سندرم شود. هیچ آزمایش واحدی برای تأیید تشخیص وجود ندارد و پزشک ممکن است آزمایش‌های پزشکی مختلفی را برای رد یا تأیید سایر بیماری‌هایی که علائم مشابه دارند تجویز کند.
سندروم خستگی مزمن چیست
سندروم خستگی مزمن چیست ؟ سندروم خستگی مزمن نتیجه ای از استرس مزمن طولانی مدت است که حداقل شش ماه بدون بهبود مناسب ادامه داشت. این وضعیت قبلا “بیش از حد” نامیده می شود و به این معنی است که فشار خون بالا بیش از مرز و استرس ناسالم می شود.
سندرم خستگی مزمن به سه مرحله تقسیم شده است. فاز اول “فاز اولیه علائم و نشانه ها” نامیده می شود که باعث علائم استرس ذهنی و فیزیکی می شود، اما بیمار هنوز هم می تواند با وظایف روزمره مقابله کند. اکثریت مردم پس از ظهور چنین علائمی نتیجه می گیرند که علائم استرس بالا و تغییر سبک زندگی آنها است.
اما اگر سعی نکنید راهی برای خروج از این وضعیت پیدا کنید، فرصتی برای ورود به مرحله فوق العاده ای وجود دارد. این مرحله اغلب به طور ناگهانی و ناگهان رخ می دهد. از آنجا که بیمار بیکار می شود، این مرحله ممکن است چند هفته طول بکشد. ممکن است بیمار از تخت خارج شود، به طور واضح فکر می کند یا تمرکز بر وظایف سنگین و غیرممکن است و توانایی انجام وظایف چندگانه موازی با یکدیگر از دست رفته است. در این مرحله، بیمار می تواند احساس ناخوشایند و وحشت داشته باشد، که می تواند با افسردگی مخلوط شود.
مرحله سوم “مرحله بازیابی” نامیده می شود. در این مرحله، بیمار به تدریج توانایی های خود را بازسازی می کند، اما هنوز بسیار خسته، حساس به استرس و تمرکز دشوار و به یاد داشته باشید. با گذشت زمان، بیمار توانایی خود را برای بهبود و تلاش برای بازگشت به فعالیت های عادی و توابع در زندگی روزمره خود باز می کند. سندرم خستگی مزمن همیشه شما را با حساسیت بالا به تنش یا تنش عصبی، حتی پس از آن که علائم دیگر ناپدید می شوند، از بین می برد.
علت و عوامل سندروم خستگی مزمن
به نظر می‌رسد افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، حتی نسبت به ورزش و فعالیت کم حساس می‌باشند. گرچه علت و عوامل سندروم خستگی مزمن هنوز مشخص نیست اما محرک‌های احتمالی این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- عفونت‌های ویروسی
ازآنجاکه برخی از افراد بعد از عفونت ویروسی دچار سندرم خستگی مزمن می‌شوند، محققان این فرضیه را در نظر گرفته‌اند که ویروس‌ها ممکن است باعث ایجاد این اختلال شود. ویروس‌های مشکوک شامل ویروس اپستین بار و ویروس تب‌خال هستند اما هنوز هیچ مدرک قطعی در این مورد یافت نشده است.
- مشکلات سیستم ایمنی بدن
به نظر می‌رسد سیستم ایمنی بدن افرادی که مبتلابه سندرم خستگی مزمن هستند نسبت به افراد سالم کمی متفاوت است و این اختلالات موجب سندروم خستگی مزمن می‌شود.
- عدم تعادل هورمونی
افرادی که دارای سندرم خستگی مزمن هستند گاهی اوقات سطح هورمونی غیرطبیعی تولیدشده در هیپوتالاموس، غدد هیپوفیز یا غدد آدرنال دارند؛ اما اهمیت این ناهنجاری‌ها هنوز مشخص نیست.
عوامل سندرم خستگی مزمن
این عوامل سندرم خستگی مزمن عبارت‌اند از:
- سن
سندرم خستگی مزمن در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در افراد 40 و 50 سال مشاهده می‌شود.
- جنسیت
زنان بیشتر از مردان به سندرم خستگی مزمن مبتلا می‌شوند؛ اما این احتمال هم وجود دارد که خانم‌ها بیشتر علائم خود را به پزشک گزارش می‌دهند.
- استرس
مشکل در مدیریت استرس می‌تواند در ایجاد سندرم خستگی مزمن نقش داشته باشد.
علائم سندروم خستگی مزمن
علائم سندروم خستگی مزمن شامل موارد زیر است:
- سردرد
- گلودرد
- خستگی
- اختلالات خواب
- از دست دادن حافظه یا عدم تمرکز
- درد مفاصل و یا ماهیچه غیرقابل توضیح
- بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن یا زیر بغل
- خستگی شدید بیش از 24 ساعت بعد از انجام تمرینات بدنی یا ذهنی
- کاهش حافظه یا تمرکز
- درد گلو
- غدد لنفاوی دردناک یا کمی بزرگ‌شده در گردن یا زیر بغل
- درد عضلانی غیرقابل‌توجیه
- درد مفصلی بدون تورم یا قرمزی که از مفصلی به مفصل دیگر می‌رود
- ضعف شدید خصوصاً پس از بیدار شدن در صبح
- خستگی و التهاب مزمن چشم و تاری دید و حساسیت چشم به نور
- حساسیت به تغییرات دما (حساسیت به گرمای تابستان یا سرمای زمستان)
- تشنگی شدید و احتیاج به دفع سریع ادرار
- حمله‌های پانیک خصوصاً پس از مصرف داروهای شیمیایی یا گیاهی خاص (به دلیل به هم خوردن تعادل اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک)
علائم و نشانه‌های گفته‌شده در تمام بیماران مبتلابه این سندرم دیده‌شده، اما در بعضی از بیماران، نشانه‌های دیگری نیز شناخته‌شده که این نشانه‌ها عبارت‌اند از:
- افت فشارخون و افزایش ضربان قلب هنگام ایستادن
- احساس‌گر گرفتگی پس از مصرف خوراکی‌های انرژی‌زا
- سرد شدن دست‌وپا (سندرم رینو) و عرق کردن دست و پاها هنگام سرد بودن
- پرش‌های عضلانی غیرارادی
- لرزش پاها هنگام ایستادن و احساس نداشتن تعادل (خصوصاً هنگام بسته بودن چشم‌ها) و افت جریان خون مغزی
- آلرژی و حساسیت به غذا (عموماً خوراکی‌های حاوی هیستامین)، الکل، عطر، مواد شیمیایی، دارو و سروصدا و نور
- نامنظمی ضربان قلب
- افسردگی، عدم تحمل استرس، عصبانیت، ترس، زودرنجی و احساس تباهی و مرگ
- درد در ناحیه پشت سر و زیر جمجمه یا گردن
- دردهای شکمی، تهوع، اسهال و نفخ (سندرم روده تحریک‌پذیر)
راه درمان سندروم خستگی مزمن
راه درمان سندروم خستگی مزمن قطعی نیست و در درمان آن تأکید بر تسکین علائم است.
- داروها
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن نیز از افسردگی رنج می برند. درمان افسردگی، مقابله با علائم سندرم خستگی مزمن را آسان تر می کند. مصرف مقادیر کم داروهای ضد افسردگی می تواند به بهبود خواب و کاهش علائم کمک کند.
- مقابله با بیماری و حمایت:
تجربه ابتلا به سندرم خستگی مزمن برای هر فرد متفاوت است. حمایت‌های عاطفی و مشاوره در مقابله با شرایط عدم قطعیت و محدودیت‌های ناشی از این اختلال کمک می‌کند.
- فعالیت‌های روزانه:
در صورت عود بیماری، انجام وظایف روزانه برای شما دشوار خواهد بود. برای انجام این کارها برنامه ریزی کنید. وقتی احساس بهتری دارید، می توانید کارهایی مانند زمانی که انرژی داشتید انجام دهید، و اگر خود را برای انجام کارها تحت فشار قرار دهید، ممکن است آسیب ببینید. تکرار این چرخه باعث عود بیماری شما می شود، بنابراین باید بین فعالیت های روزانه و استراحت تعادل برقرار کنید.
- تمرین‌های ورزشی:
باید حتماً ورزش کنید. با این کار شما فعال و قوی خواهید ماند. حرکات جدید را به‌تدریج به برنامه ورزشی خود اضافه کرده و هرروز فعالیت‌های سبک را در مدت‌های زمانی کوتاه انجام دهید. ابتدا تمرین‌های کششی و تقویتی را بدون وزنه اضافی انجام دهید و مابین حرکات، استراحت کنید. تمرینات ورزشی خود را چندین مرتبه در روز و در زمان‌های کوتاه‌تر انجام دهید. این ورزش‌های سبک برای شروع فعالیت مؤثر هستند
- کشش دست
- نشست‌وبرخاست
- فشار با دست به دیوار
- برداشتن و نگه‌داشتن اشیا در دست
یک فیزیوتراپیست می تواند روش ورزش GET را به شما آموزش دهد. این روش که «درمان رتبه بندی ورزش» نیز نامیده می شود، به شما می آموزد که چگونه زمان ورزش خود را بدون بدتر شدن علائم خود افزایش دهید.
- تغذیه:
بررسی غذایی که می خورید می تواند به مدیریت علائم کمک کند. از غذاها و مواد شیمیایی که به آنها حساسیت دارید خودداری کنید. تقسیم وعده های غذایی در طول روز همچنین می تواند به حفظ سطح انرژی کمک کند و خوردن وعده های غذایی کمتر می تواند به کنترل حالت تهوع که گاهی همراه با سندرم خستگی مزمن است کمک کند. برای کنترل سطح انرژی، بهتر است از شکر، شیرینی ها و کافئین خودداری کنید.
